პროტესტანტული ადიაფორა

   სტოიკოსების ეს სწავლება შუა საუკუნეებში ქრისტიანულ საფუძვლებს მიუსადაგა კათოლიკურმა ეკლესიამ. ამ ეპოქაში ადამიანის ქმედებებს მხოლოდ გარეგნული იურიდიული შეფასება ეძლეოდა. იურიდიული თვალსაზრისით უმნიშვნელოდ მიიჩნეოდა ისეთი ქმედება, რომელიც არც იკრძალებოდა, არც სავალდებულო იყო; შესაბამისად, ის დაიშვებოდა სამოქალაქო სამართლის მიხედვითაც. შემდეგში ეს იურიდიული ხედვა ზნეობრივ სფეროში გადაიტანეს დასავლელმა მორალისტებმა. უმნიშვნელოდ მიიჩნეოდა ისეთი ზნეობრივი კანონები, რომლებიც არც სიკეთედ და არც ბოროტებად არ განიხილებოდა. შედეგად, ზნეობრივი თვალსაზრი-სითაც მწვანე შუქი აუნთეს მათ.

   ადიაფორას იზიარებდნენ პროტესტანტებიც. რომაული კათოლიციზმისა და პროტესტანტიზმის დაახლოების მიზნით გაისარჯა პროტესტანტი ღვთისმეტყველი მელანტონი. იგი ცხონები-სათვის უმნიშვნელოდ მიჩნეული (მისი აზრით - ავტ.) საეკლესიო საიდუმლოებების კვლავ დამკვიდრებას შეეცადა. იმხანად, XVII საუკუნეში ესთეტიკისა და ზნეობის ურთიერთდამოკიდებულების შესახებ გამართულ პოლემიკაში შემოიჭრა სწორედ საკითხი ადიაფორას შესახებ.¹

   პროტესტანტულ სამყაროში ამ თეორიის დამკვიდრებას მოჰყვა ის, რომ საღმრთო ცნებებს „მნიშვნელოვან" და „უმნიშვნელო" კატეგო-რიებად ჰყოფდნენ. პროტესტანტული ეკლესიის „ნაკლებად მნიშვნელოვანი" წესები და კანონებით „ადიაფორათი" აღინიშნებოდა ბიბლიური მცნებები, რომლებსაც, პროტესტანტების აზრით, აუცილებელი დატვირთვა არ ჰქონდათ. ტერმინი „ადიაფორა" ყველა კანონიკური და დოგმატური სწავლების თვითნებურ განმარტებას უხსნიდა გზას.

¹Нравственное Православное  Богословие. Прот. Н.Стеллецкий. М. 2009. გვ. 341.

მოამზადა დეკანოზმა კონსტანტინე ჯინჭარაძემ