ეკუმენისტ - მოდერნისტების ყველაზე გავრცელებული სქემა არის ე.წ. „განშტოების თეორია". მისი ძირითადი არსი მდგომარეობს იმაში, რომ დღეს არსებული სხვადასხვა ქრისტიანული მიმდინარეობები განიხილება, ვით ქრისტეს ჭეშმარიტი ეკლესიის სხვადასხვა, თანაბარზომიერი განშტოებები, რომლებიც ერთნაირად ფლობენ ღვთაებრივ მადლსა და ჭეშმარიტებას.

   ამგვარი იდეები უცხო არ არის პროტესტანტული სამყაროსთვის, სადაც სწავლება ეკლესიის შესახებ მთლიანად უგულებელყოფილია. უცნაურია, რომ ამ თეორიით ხელმძღვანელობენ მართლმადიდებლად წოდებული ადამიანები. წმიდა მამებისეული ეკლესიოლოგია ხომ კატეგორიულად უარყოფს მსგავს შეხედულებას.

   დოგმატი ერთადერთი ჭეშმარიტი ეკლესიის შესახებ ერთობ ზუსტადაა ჩამოყალიბებული ნიკეა - კონსტანტინოპოლის „მრწამსის" მე-9 წევრში: „მრწამს ერთი, წმიდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია". ამ სიტყვებით გამოთქმულია მართლმადიდებელი ქრისტიანის მტკიცე და ურყევი რწმენა, რომ ეკლესია, უკვე შექმნილია და არ არის შესაქმნელი, რომ სავსებით რეალურია და დამყარებულია მაცხოვრის სიტყვაზე „აღვაშენო ეკლესია ჩემი" (მათ. 16.18). ეს აღთქმა შესრულდა სულიწმიდის მოფენის დღეს. იმ დროიდან მართლმადიდებელი ქრისტიანისათვის ეკლესია არსებობს, როგორც სულის ცხონებისათვის აუცილებელი რეალური ღვთაებრივი ორგანიზმი.

   არქიმანდრიტები სერაფიმე (ალექსიევი) და სერგი (იაზაჯიევი) ასე განმარტავენ „ერთი, წმიდა, კათოლიკე და სამოციქულო":

   1) ეკლესია ერთია აღმსარებლობის ერთიანობის გამო. სარწმუნოებისადმი სხვადასხვა მიდგომა რომ დაეშვა, იგი ერთი და ერთადერთი კი არ იქნებოდა, არამედ მრავალი.

   2) ეკლესია წმიდაა და განწმენდილი მის მიერ გაცემული ღვთაებრივი მადლის მეშვეობით. ასეთი მადლი ზოგარდამო მონიჭებული რომ არ ჰქონდეს, ეკლესიას არ ერქმეოდა „წმიდა", ის იქნებოდა მადლს მოკლებული ჩვეულებრივი ორგანიზაცია, სწორედ ისეთი, როგორიც მწვალებლური საკრებულოები არიან.

   3) ეკლესია მასში დაცული და მის მიერ ნაქადაგები ღვთაებრივი ჭეშმარიტების ძალით არის საყოველთაო და მსოფლიო. ის მთელ მსოფლიოში გასავრცელებლადაა მოწოდებული. ეს ჭეშმარიტება რომ არ გააჩნდეს, ის უკვე ქრისტეს ეკლესია კი არა, უზარმაზარი სიდიდე იქნებოდა, რომელიც თავის თავში გააერთიანებდა სხვადასხვა რელიგიურ ცრუმოძღვრებას.

   4) დაბოლოს: ეკლესია სამოციქულოა თავისი სამოციქულო წარმოშობის გამო. იგი მოციქულთაგან მომდინარე ხელდასხმას უწყვეტად იცავს და სამოციქულო გადმოცემათა ერთგულია. მას რომ ეს კავშირი გაეწყვიტა, აღარ ექნებოდა „სამოციქულოს" სახელის ტარების უფლება.

   ეკლესიის ეს სწავლება სხარტადაა გადმოცემული „მრწამსის" მეცხრე წევრში: „ერთი, წმიდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია".¹

   თანამედროვე ეკუმენისტები ერთხმად ამბობენ, რომ ეკლესიამ დაკარგა თავისი ერთიანობა და ამჟამად მხოლოდ განხეთქილებების სახით არსებობს. პროტესტანტი ღვთისმეტყველი ჰენრი ვან დუზენი წერს: „წარმოდგენა ერთი, თავდაპირველი, „განუყოფელი ეკლესიის" შესახებ ნამდვილი ზღაპარია. პირველი თხუთმეტი ასწლეულის მანძილზე არც ერთ საუკუნეს არ ჩაუვლია, „ქრისტეს სხეულისაგან გავარდნის ერთი შემთხვევა მაინც რომ არ მომხდარიყო"...

   ამ სიტყვების ავტორი ყოველ მწვალებლობაში ქრისტეს ეკლესიის ახალ განშტოებას ხედავს, და თითოეულ მათგანს „ეკლესიად" წოდებულის უფლებას აკუთვნებს. ეს იმიტომ, რომ თვითონ ეკლესიის გარეთ იმყოფება; მას არ ესმის და ვერ გრძნობს, რომ მწვალებლობის გზით გამოყოფილი ახალი საკრებულოები განეშორებიან ეკლესიას, უკვე აღარ ეკუთვნიან მას და მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეუძლიათ კვლავ შეუერთდნენ, თუ უარყოფენ თავიანთ ცთომილებას. რაკი ცრუეკლესიები არიან, მათ არა აქვთ უფლება ეკლესიებად იწოდებოდნენ, ხოლო ქრისტეს ეკლესია, განაგდებს რა თავისი სხეულისაგან მწვალებლებს, განაგრძობს არსებობას, როგორც მთლიანი, შინაგანად ერთიანი, განუყოფელი ეკლესია...

   წმიდა მამები ერთხმად ამბობენ: „შეუძლებელია, რომ უფალ იესო ქრისტეს რამდენიმე სხეული ჰქონდეს, და ასევე შეუძლებელია რამდენიმე ეკლესიის არსებობა, როგორც ქრისტეს ღმერთკაცის პიროვნება ერთი და ერთადერთია, ასევე მის მიერ და მასზე დაფუძნებული ეკლესია ერთი და ერთადერთია".²

   მოსაზრება, რომ თითქოს ეკლესია დღეს მხოლოდ განხეთქილებების სახით არსებობს, გამოთქმულია ე.წ. „განშტოებათა თეორიაში". ამ თეორიის მიხედვითაც ეკლესია დაყოფილია მართლმადიდებლურ, კათოლიკურ, ანგლიკანურ (პროტესტანტულ) „განშტოებებად". ისინი არ არიან ერთიანნი, არა აქვთ ურთიერთობა, მაგრამ, ამ თეორიის მიხედვით, გარეგნული ერთობა „ეკლესიის არსებითი ნიშანი არასოდეს ყოფილა".

   ამგვარი პლურალიზმი, რომელსაც ეკუმენიზმი დასაშვებად მიიჩნევს და იწონებს კიდეც, სხვა არაფერია, თუ არა ღვთაებრივი ჭეშმარიტების აბსოლუტურ შედარებითობამდე დაყვანა, - ამბობს არქიმანდრიტი სერაფიმე ალქსეევი - შეიძლება შედარებითი არ იყოს სარწმუნოების ჭეშმარიტებანი, თუკი სხვადასხვა აღმსარებლობათა ტრადიცია, ხშირად ურთიერთსაწინააღმდეგო და ურთიერთგამომრიცხავი, ერთნაირად მიიჩნევა რაღაც „ჭეშმარიტების" შემცველად? ჭეშმარიტების რელატივიზაცია - ეს გახლავთ „განშტოებათა თეორიის" არსი.

   ეს თეორია მაცდურია იმის გამო, რომ ჭეშმარიტებას ცთომილებას უტოლებს. ამავდროულად ის ახალი, ეკუმენისტური ეკლესიის შექმნას მატყუარა პერსპექტივას სახავს, იმ ეკლესიისა, რომელშიც ყველა არსებული ქრისტიანული აღმსარებლობა უნდა გაერთიანდეს ისე, რომ თავიანთი დამახასიათებელი ფასეულობები არ დაკარგონ. ასეთი პერსპექტივა მხოლოდ მატყუარა კი არა, საშიშიცაა ქრისტიანებისთვის, რადგან განაშორებს მათ ჭეშმარიტ, ქრისტეს მიერ დაარსებულ ეკლესიას, ჩააგონებს აზრს ამ ეკლესიის არარეალურობის შესახებ; მეტიც: ღმერთთან ნამდვილი, ონტოლოგიური შეერთებიდან ცარიელ განწყობად აქცევს ჩვენს რელიგიას. ცარიელი განწყობის ამარა დარჩენილი კაცი კი იოლად წავა ნებისმიერ კომპრომისზე სარწმუნოებაშიც და ცხოვრებაშიც".³

   ეკუმენისტები, უარყოფენ რა ჭეშმარიტ ეკლესიას, „ახალი ეკლესიის" შესაქმნელად თითოეულ აღმსარებლობას სთავაზობენ იმის აღიარებას, რომ მათ სარწმუნოებაში მხოლოდ ჭეშმარიტების ნაწილიღა შემორჩენილა; ე.ი. მათი სარწმუნოება მთლიანობაში კი არაა ჭეშმარიტი, არამედ მხოლოდ ფრაგმენტულად, ნაწილობრივ. საინტერესოა, რომელი მართლმადიდებელი ქრისტიანი დათანხმდება ამ მწვალებლურ მოსაზრებას?!

  ამრიგად, ე.წ. „ეკლესიები", რომლებსაც „განშტოებათა თეორიაში" გულისხმობენ, ცრუ ეკლესიები არიან და შეუძლებელია მათთან ერთობაში ყოფნა.

   ვინც განუდგა ეკლესიას, ის ეკლესიის გარეთ დგას. ასეთია მართლმადიდებლური შეგნება.

   თავად მაცხოვარი თავის ეკლესიას ადარებს ვენახს, რომელიც ღმერთმა დანერგა და „ზღუდე გარე - მოსდვა" (მარკ. 12.1). ნეტარი თეოფილაქტე ბულგარელის განმარტებით, „ზღუდეში" იგულისხმება კანონი, რომელიც იუდეველებს სხვა ხალხთან (ანუ წარმართებთან) შერევას უკრძალავდა". ახალი აღთქმის ეკლესიაში ამ კანონად გვევლინება დოგმატები და წესები, რომლებიც მართლმადიდებელ ქრისტიანს უცხო აღმსარებლობისა და უცხო რჯულის წარმომადგენლებთან სულიერი ერთობის უფლებას არ აძლევს.

   ღმრთის ყველა სათნომყოფელი, უწინაც და ახლაც, ერთსულოვნად, მიიჩნევდა, რომ გამყოფი კედლები (ანუ კანონები და დოგმატები) აუცილებელია ეკლესიის დაცვისა და ჩვენი პირადი ცხონებისათვის. ამიტომ ყოველი ღონე უნდა ვიხმაროთ მათ შესანარჩუნებლად.

   წმ. იოანე ოქროპირი გვასწავლის: „ვისაც ცხონება ნებავს, ვისაც სურს იყოს მართლმადიდებელი ეკლესიის შვილი, ის ისე აფარებს მას თავს, როგორც ნოეს კიდობანს - წარღვნისას. ვისაც ანათემის სასტიკი რისხვა აშინებს, იმან დაე იტვირთოს ქრისტეს უტკბილესი უღელი, რომელსაც საეკლესიო დოგმატები განსაზღვრავს, ეკლესიის კანონებით დათრგუნოს გონების ურჩობა და ყველაფერში დაემორჩილოს თავის დედა-ეკლესიას".⁴

   აღმოსავლეთის პატრიარქთა საზოგადო ეპისტოლეში (1848 წ.) წერია: „ჩვენს სარწმუნოებას კი არ მიუღია, არამედ „გამოცხადებითა იესო ქრისტესითა" (გალ. 1.12), რომელიც ღვთაებრივმა მოციქულებმა იქადაგეს, მსოფლიო კრებებმა დაამტკიცეს, დიდმა მღვდელმთავრებმა მთელ სამყაროს გადასცეს და მოწამეებმა თავიანთი სისხლით დაბეჭდეს. მტკიცედ გვეპყრას ჩვენი სარწმუნოება, რომელიც წმიდად გადმოგვეცა მამებისაგან და განვაგდოთ ყოველი სიახლე, როგორც ეშმაკის საცთური".

   დღეს რას ვხედავთ? ეკუმენისტურ ნიადაგზე მართლმადიდებელ ეკლესიაშიც (მეტწილად სხვა ავტოკეფალურ ეკლესიებში - რედ.) კი ჩნდებიან კადნიერი ნოვატორები. ისინი წმ. კანონების ავტორიტეტს იმით არყევენ, რომ ამ კანონებს არასრულყოფილად და მოძველებულად აცხადებენ და მათი შეცვლის აუცილებლობას ქადაგებენ.

   ეკუმენისტების აზრით, „განშტოების თეორიის", „და-ეკლესიის" თუ სხვა ცრუ თეორიების გაერთიანება შეიძლება „გამყოფი კედლების" დანგრევით. ეს ბუნებრივია, გულისხმობს დოგმატებისა და კანონებისაგან განდგომას, რასაც კაცობრიობა წარწყმედის ფართო გზაზე გაჰყავს.

   სწორედ ამიტომ არის მოდერნისტ-ეკუმენისტების პირველი ამოცანა მართლმადიდებელი ეკლესიის ისტორიული საზღვრების წაშლა. მათ სურთ ეკლესია გადაქციონ რაღაც უსახო, განუსაზღვრელ ადოგმატურ, მტკიცე ორიენტირებს მოკლებულ ცნებად. მაგრამ მართლმადიდებელი ეკლესია, როგორც უცდომელი ღმერთკაცობრივი ორგანიზმი, თავის უცდომელობას სწორედ დოგმატური სწავლების საშუალებით გამოხატავს.

   ნებისმიერ ისტორიულ ეპოქაში, ჟამთა ცვლის მიუხედავად, ეკლესია ყველა დოგმატს ხელუხლებლად ინახავდა. დოგმატი ეკლესიის ცხოვრებაში ყოველთვის მნიშვნელოვანი და ავტორიტეტული იყო. ყველა წმიდა მამა, ყველა დროში, საუკუნეების განმავლობაში, ერთსა და იმავე დოგმატს აღიარებდა.

   ვ. ლოსკი წერს: „ახალ ერესებთან ბრძოლის დროს, ეკლესია არასდროს უარყოფდა თავის წინა პოზიციას და არ ცვლიდა მას რომელიმე ახალი განსაზღვრებით. მას (ეკლესიის) ძველ ფორმულირებას ვერა-სოდეს ვერანაირი ევოლუციური პროცესი ვერ შეცვლის. ისინი (დოგმატები), სამუდამოდ თანამედროვენი, რჩებიან ცოცხალ მდგომარეობაში, მათ ვერ ჩააბარებ ისტორიის არქივში" როგორც ეს სურთ მოდერნისტებს.

  დოგმატიკა არ ჰგავს სხვა მეცნიერებებს, სადაც შესაძლოა ახალი ჭეშმარიტებების გამოკვლევა. დოგმატიკაში ასეთი რამ არ შეიძლება მოხდეს. აქ ყოველგვარი ჭეშმარიტება უკვე გახსნილია ჩვენი მაცხოვრის მიერ. აქედან გამომდინარე, ეკუმენისტების აზრი, რომ ყველგან, ანუ სხვა კონფესიებში, სხვადასხვა თეორიებში (როგორიცაა მაგალითისთვის „განშტოებათა თეორია"), უნდა ვეძებოთ ჭეშმარიტება, მართლმადიდებელი ქრისტიანისთვის ყოვლად მიუღებელია.

   ამას საეკლესიო დოგმატის ცნების განმარტებაც ადასტურებს. არქიმანდრიტი კირილე კოსტოპულოსი ბრძანებს: „დოგმატები (ოროსები) გამოხატავენ მაცხოვრის, მისი მოწაფეებისა და მოციქულების მიერ გაცხადებულ ჭეშმარიტებას. საქმე მოციქულთაში ვკითხულობთ: „ასწავებდით მას დამარხვად მოძღვრებათა მათ დამტკიცებულთა მოციქულთაგან და ხუცესთა, რომელნი-იგი იყვნენ იერუსალიმს შინა" (საქმე 16.4).

   ამრიგად, დოგმატები ჩვენი სარწმუნოების კანონმდებლობაა. „განშტოებათა" თუ სხვა მსგავსი თეორიები ამ კანონმდებლობის დანგრევისაკენაა მიმართული. ტრულის კრების I კანონი ამბობს: „ხოლო ვინც კი პირველთქმულ კეთილსმსახურების სჯულს არ შეიტკბობს და არ შეუდგება, იქადაგებს და ხელს მიჰყოფს მის შებრუნებას და უკუღმა შემოტრიალებას, შეჩვენებულ იყოს". დოგმატი არ არის ზოგადი სწავლება, არამედ უდავო და უცდომელი ეკლესიის ჭეშმარიტებაა, რომელიც გამოიხატება მისი (დოგმატის) მეშვეობით. ამიტომ ჩვენ არ გვაქვს უფლება პირველხარისხოვან და მეორეხარისხოვან, ან მნიშვნელოვან და უმნიშვნელო ნაწილებად დავყოთ დოგმატები. თუ ჩვენ რაიმე მსგავსის განხორციელებას შევუდგებით (ნუ იყოფინ!), მალე თვით საღმრთო გამოცხადების უარყოფამდე, მაშასადამე ერესამდე მივალთ.

   ყველა დოგმატი, მამათა თქმით, მოწამეთა, აღმსარებელთა, ღვთისმეტყველთა სისხლითაა დამტკიცებული. დოგმატური სწავლება გახლავთ ის, რაც თავად მაცხოვარმა გადმოგვცა მისი მოციქულებისა და მოწაფეების მიერ. ამიტომაც ბრძანებს წმ. ირინეოს ლეონელი: „დოგმატები - განცხადებაა ყოველივე იმისა, რაც წერია წმიდა წერილში, ამიტომ ჩვენ არ გვაქვს უფლება, რაიმე მივუმატოთ ან გამოვაკლოთ ეკლესიის დოგმატურ განსაზღვრებებს. პავლე მოციქული მკაცრი სიტყვით მოძღვრავდა გალატელებს: „დაღაცათუ ჩვენ, გინა თუ ანგელოზი ზეცით გახარებდეს თქუენ გარეშე მისსა, რომელი-იგი გახარეთ თქვენ, შეჩვენებულ იყავნ" (გალ. 1.8).

  იგივე ითქმის წმ. კანონთა მნიშვნელობის შესახებაც: VII მსოფლიო კრების პირველ კანონში ვკითხულობთ: „მხიარულებით განვმტკიცდებით საღმრთო კანონებში და ყოველმხრივ შეურყევლად განვამტკიცებთ იმ კანონების განწესებას, რომლებიც დასხმულნი არიან სულის საყვირთა, ყოვლად ქებულ მოციქულთა, წმიდა მსოფლიო კრებებისა და წმიდა მამების მიერ, ვინაიდან ერთი და იმავე სულის მიერ იყვნენ ყველა ისინი განათლებულნი და დაადგინეს, რაც უმჯობესი იყო".⁵

   ამრიგად, ეკლესია, როგორც ღვთაებრივი დაწესებულება, ფლობს ცხონების საკუთარ წესწყობილებას, რომელიც ღვთაებრივია. იგი კაცობრივ სურვილთა თვითნებობას არ ემორჩილება, არამედ აქვს უპირობო ავტორიტეტი. (გაგრძელება...)

 

 

---

¹სიტყვა მართლისა სარწმუნოებისა. ტ. V. გვ. 219. გ. აროშვილი.

²Арх. Харлампий. Экуменизм бед. Маски Афини. 1973 г.

³იქვე გვ. 220.

⁴იქვე გვ. 259.

 

 

დეკანოზი კონსტანტინე ჯინჭარაძე 

Xareba.net - ის რედაქცია